Met mijn onderzoek hoop ik iets meer inzicht te geven over het beeld van de journalist in de Nederlandstalige fictie. Ik denk dat ook deze fictieve journalisten een bepaalde invloed hebben op het beeld dat de lezer heeft van de journalist. Ik ga ervan uit dat de meeste romans een minder groot bereik zullen hebben (gehad) onder de Nederlandstalige consumenten dan de genoemde filmklassiekers. Ook is het nog maar de vraag in hoeverre romans in staat zijn de beeldvorming bij lezers te beïnvloeden. En in hoeverre de auteurs van de romans zélf reeds zijn beïnvloed door het al bestaande beeld over journalisten. Dat is natuurlijk moeilijk meetbaar omdat, zoals Van Vree in Journalistieke cultuur in Nederland zegt, het beeld over de journalist ook in zekere mate bepaald wordt door wat het publiek zelf ervaart bij het lezen van de krant of het kijken naar de televisie. Het publiek ziet de journalist namelijk geregeld aan het werk op tv, bijvoorbeeld als verslaggever in het NOS-journaal of als gast in allerlei (talk)shows.
Voor het onderzoek heb ik 50 romans gelezen van 35 schrijvers. Mijn selectiecriteria waren:
a. dat het van oorsprong Nederlandstalige fictieve romans zijn
b. dat de hoofdpersoon of een ander belangrijke personage journalist is
Ik heb bewust geen onderscheid willen maken tussen wat men zou kunnen noemen ‘hogere of lagere literatuur’. Niet alleen acht ik mijzelf daartoe niet bevoegd, ook vind ik het onderzoek completer als zoveel mogelijk uiteenlopende romans gebruikt worden. Ieder boek vindt zijn eigen weg naar een zekere doelgroep. Mijn boekenlijst heb ik samengesteld aan de hand van de catalogus op de site van de Openbare Bibliotheek Utrecht en nadien zijn er actuelere uitgaven bij gekomen. Ik wil graag benadrukken dat mijn verzameling romans verre van compleet is. De oudere romans heb ik aangeschaft op boekenmarkten, op rommelmarkten en bij antiquariaten. Maar dit was een tijdrovende en veelal teleurstellende methode. Pas maanden later kwam ik erachter dat het veel efficiënter en goedkoper was om de romans via allerlei tweedehands boekhandels op internet te bemachtigen. Het was niet mogelijk elk boek dat ik op mijn verlangenlijstje had staan aan te schaffen, omdat het nergens te koop werd aangeboden (voorzover ik daarachter kon komen). Ook is het mogelijk dat ik bepaalde uitgaven heb gemist, doordat ik niet op de hoogte was van het bestaan. Voor sommige romans heb ik veel moeite gedaan, inclusief het aanschrijven van auteurs. Om oeverloze opsommingen te voorkomen noem ik in de hoofdstukken niet iedere gelezen roman bij naam.1 Ook gebruik ik niet uit elke roman een citaat. Voor het gehele onderzoek heb ik uiteraard gebruik gemaakt van iedere journalistenroman uit mijn verzameling.